Variateur
Een variateur of vario, is een belangrijk onderdeel van het variomatic systeem. Het is een soort automatische versnellingsbak en zorgt er dan ook voor dat een scooter relatief hoge snelheden kan behalen zonder dat de bestuurder hoeft te schakelen. Daarnaast zorgt de variateur ervoor dat de scooter op iedere snelheid genoeg kracht kan geven.
De vario is de versnelling van de scooter en moet ervoor zorgen dat de motor op een constant toerental blijft draaien. Dit gebeurt doordat bij het versnellen van de scooter, de rollen in de draaiende vario naar buiten worden gedrukt. De vario schuift opzij en de v-snaar wordt omhoog gedrukt tegen een vaste schijf die halfpoulie genoemd wordt. Deze zit naast de vario zodat de diameter van het spoor, waarover de snaar loopt, groter wordt. Doordat de vario de snaar naar zich toetrekt, wordt tegelijk de diameter van de achterpoulie kleiner. De drukveer die twee schijven van de achterpoulie (waar de v-snaar tussen loopt) naar elkaar drukt, zorgt voor constante spanning op de snaar.
Variorollen en koppeling
De variorollen bevinden zich in het variohuis. Wanneer de scooter stationair loopt draaien alle delen vrij van het achterwiel. Dit is nodig zodat de scooter niet direct wegrijdt. Zodra de bestuurder gas geeft worden de rollen en koppelingssegmenten door de centrifugale kracht naar buiten geduwd. De koppeling grijpt het koppelingshuis aan welke in vaste verbinding staat met het achterwiel, en het wiel begint te draaien. Door de lage stand van de v-snaar bij de variateur en de hoge stand bij de achterpoulies staat de overbrenging in een lichte versnelling. Tijdens het rijden worden het variohuis en halfpoulie naar elkaar geduwd en loopt de v-snaar naar buiten. Dit zorgt ervoor dat de overbrenging in een hogere versnelling komt te staan, vergelijkbaar met een fiets. De variateur werkt samen met de koppeling als een automatische versnellingsbak.
Afstellen van de variateur
Het afstellen van de variateur doe je in de meeste gevallen op gevoel. Aan het rijgedrag van de scooter kan je herleiden of er lichtere of juist zwaardere rollen gemonteerd moeten worden. Bij een 2 takt scooter is de uitlaat de belangrijkste factor om rekening mee te houden. De uitlaat bepaalt namelijk het vermogen van de motor. Een standaard of vervangingsuitlaat levert het meeste vermogen bij een relatief laag constant toerental. Een sport of terugloopuitlaat levert het meeste vermogen bij een hoog constant toerental. Bij een 4 takt scooter zal je makkelijker het juiste gewicht vinden, omdat het type uitlaat geen invloed heeft op het vermogen van de scooter. Hier wordt het vermogen op een andere manier bepaald. Daarover later meer in een nieuwe blog.
Je kan het ideale toerental voor de uitlaat vaak terug vinden bij de fabrikant van de uitlaat. Het constante toerental regel je met de variorollen. Bij te lichte rollen zal de motor meer toeren maken dan wat de uitlaat nodig heeft om vermogen te leveren. Veel toeren en weinig vermogen, dit noemen we overtoeren. Bij te zware rollen zal de motor te veel moeite hebben om het toerental van de uitlaat te bereiken. Dit zorgt voor een te laag constant toerental en weinig tot geen trekkracht. Voor het beste rijgedrag is het van belang het ideale gewicht van de rollen te vinden. Het juiste gewicht rollen heb je wanneer de scooter van stilstand tot topsnelheid gelijkmatig accelereert en constant trekkracht levert.